Віртуальны Універсітэт - адукацыйная пляцоўка для людзей усіх пакаленняў, якія імкнуцца атрымліваць уменні важныя для сябе і для жыцця ў сучасным грамадстве

Якой была эпоха Адраджэння ў Беларускай архітэктуры і чым звычайнае барока адрозніваеца ад беларускага – гэтыя ды іншыя пытанні абмяркоўвалі ўдзельнікі трэцяй лекцыі ў межах курса “Гісторыя архітэктуры Беларусі”, які вядзе Анатоль Сцебурака.

Рэнесанс – эпоха ў гісторыі культуры Еўропы, які прыпадае на XIV-XVII стст, якая была своеасаблівым мастом паміж еўрапейскай культурай Сярэднявечча і Новага часу.

Пад Адраджэннем разумелася імкненне аднаўлення “страчаных ведаў”, найперш антычных.

У Беларусі ў XVI ст. адраджаць асабліва не было чаго, таму што ў нас не было эпохі антычнасці.

Таму Адрадэнне пакінула глыбокі след у ВКЛ не ў сацыяльна-палітычным жыцці, а ў духоўна-культурніцкім.

Рэнэсанс на тэрыторыі Беларусі непадзельна звязаны з такімі імём італьянкі Боны Сфорцы, жонкі Жыгімонта І Старога. Менавіта яна і прынесла на нашыя землі значную частку новых культурніцкіх ідзей. У часы Боны Сфорцы ў беларускую архітэктуру прыйшлі замкі-палацы замест замкаў-кастэляў.

Горад ВКЛ пачынае па-іншаму сабе уяўляць – ёсць сцены, басціёны, іншыя фартыфікацыі, таму няма сэнсу ўнутры будаваць яшчэ адзін абарончы замак.

Першы прыклад палацу часоў Адраджэння ВКЛ – Ніжні замак у Вільні. Ён быў пабудаваны ў стылі італьянскага рэнесансу, меў форму няправільнага пяцікутніка, велічныя трохпавярховыя ўсходняе і паўднёвые крылы, якія выходзілі ва ўнутраны дворык аркадным клуатрам (драўляная арачная галерэя вакол усяго збудавання (лямуса, сырніцы і інш.) у традыцыйным беларускім дойлідстве).

Скарбы Беларусі: замкі-палацы

Мірскі замак таксама належыць да часоў Рэнесансу. Яго лічуць мураваным палацам, дзе спалучаецца абарончая функцыя, элементы часоў готыкі, Адраджэння і познія напластаванні, характэрныя стыліцы барока і рамантызму. Побач з замкам у пачатку XVII ст. быў пабудаваны сад паўднёва-італьянскага рэнесанснага тыпу.

Часы Рэнесансу адбіліся і на Гародні. Дакладна не вядома, хто ў 1580 годзе перабудаваў змрочны замак Вітаўта (цяперашні Стары Замак) у палац ў стылі нямецкага маньерызму. Па адных звестках гэта быў архітэктар Юзаф Ройтан, паводле іншых – Санці Гучы. 

Славуты Гальшанскі замак меў прыгожыя неабарончыя рысы, але вакол яго быў выкапаны абарончы роў. Зараз ад замка засталіся закансерваваныя руіны, па якім бачна, что замак генетычна звязаны з фламандскай архітэктурай. Па гэтай спасылцы можна пагуляць па замку ў фармаце відэа 360.

Гаштольдаў замак у Геранёнах вядомы тым, што тут калісці адбыўся шлюб Гаштольда і Барбары Радзівіл. Маленькі замак 27 на 27 метраў, вакол якога былі велізарныя модныя італьянскія мураваныя фартыфікацыі.

Ёсць легенда і пра замак Боны Сфорцы, які быў пабудаваны ў Рагачове. Гэтай легенды прытрымліваліся і многія даследчыкі, але зараз ужо даказана, што гэта хутчэй за ўсё містыфікацыя.

Яшчэ адной адметнасцю позняга Рэнэсансу ў Беларусі сталі Кальвінскія зборы – адметныя помнікі рэлігійнай архітэктуры. У палове XVI – пач. XVII ст. налічвалася 198 такіх збораў. Некаторыя з іх паўсталі на месцы храмаў іншых канфесій, а некаторыя былі пабудаваныя. Да нашых часоў дайшлі Кальвінскія зборы ў Смаргоні і Заслаўі.

Сярод іншых рэлігійных помнікаў архітэктуры таго часу трэба ўзгадаць Быхаўскую сінагогу – помнік архітэктур позняга Адраджэння.

Беларускае барокка вызначалася спалучэннем заходне-еўрапейскіх уплываў з візантыйскімі і мясоцовымі традыцыямі. Вызначаюцца тры перыяды беларускага барока: ранняе, сталае, позняе, ці “віленскае барока”. 

Большасць архітэктурных будынкаў беларускага барокка – гэта культавыя будынкі: Свята-Духаўская царква ў Воршы, Царква Святога Мікалая ў Магілёве, гарадзенскі Бернардынскі Кляштар, Гарадзенская фара і іншыя.

Дата: 16 сакавіка 2023

Час: 18:30

Гісторыя архітэктуры Беларусі

Паглядзець анонс занятка
ГІСТОРЫЯ АРХІТЭКТУРЫ БЕЛАРУСІ

Выкладчык

Анатоль Сцебурака

Кандыдат гістарычных навук, дацэнт

Бліжэйшыя заняткі

Научимся общаться с собой на курсе “Нейрографика”

Научимся общаться с собой на курсе “Нейрографика”

Задолго до изобретения языка и письменности наши предки общались между собой посредством рисунков, передавая с их помощью важные сообщения, мысли, чувства и эмоции. С развитием общества изменилось и отношение к изобразительному искусству. Теперь это не только способ выразить себя, но и возможность заняться самоанализом для решения глубоких психологических проблем.  Целью курса, помимо развития интереса  к нейрографике, станет освоение инструментов самопомощи, раскрытие творческого потенциала, освоение инструментов самопознания, гармонизации себя и мира.

Нейраграфіка

Падарожжы па лабірынтах беларускай культуры

Падарожжы па лабірынтах беларускай культуры

Любіце ўнікальныя гісторыі пра сапраўдных беларускіх герояў (пісьменнікаў, актораў, рэжысёраў, кампазітараў), якія стваралі ўнікальныя праекты, яркія мастацкія творы, рабілі нашу дзяржаву моцнай, незалежнай, сваім прыкладам паказвалі, што беларусы моцныя, імпэтныя, не згінаюцца пад мацнейшага? Тады запрашаем на заняткі курса, які распрацаваў для вас вядомы беларускі навуковец і літаратар Васіль Дранько-Майсюк.

Падарожжа па лабірынтах беларускай культуры

Усё бачна, усё чуваць? Курс па асновах працы ў Zoom для адукатараў-пачаткоўцаў

Усё бачна, усё чуваць? Курс па асновах працы ў Zoom для адукатараў-пачаткоўцаў

Як зладзіць анлайн-занятак так, каб удзельнікі не разбегліся праз 5 хвілін пасля пачатку? Як зрабіць так, каб аўдыторыя была актыўнай, а не хавалася за чорнымі квадрацікамі? Разбярэмся падчас анлайн-курса «Усё бачна, усё чуваць?»

Курс па асновах працы ў Zoom